Op bezoek bij Koga

Koga B.V. werd in 1974 opgericht door Andries Gaastra, kleinzoon van Batavus-oprichter Andries Gaastra Sr. en vader van ‘Mister Idworx’ Gerrit Gaastra. Andries voegde de eerste twee letters van de achternaam van zijn vrouw Marion Kowallik samen met die van zijn eigen achternaam tot de merknaam KOGA. Koga valt sinds 1998 onder de Accell-groep, een holding die eigenaar is van meerdere fietsfabrikanten waaronder Batavus, Sparta en sinds kort ook Van Nicholas. De Koga-fabriek bevindt zich in Heerenveen, twee straten bij Batavus vandaan. SintChristophorus.nl ging er een kijkje nemen.

Andries Gaastra assembleerde de allereerste Koga in zijn woonhuis in Oranjewoud nabij Heerenveen. Hij ging voor de frames een samenwerking aan met de Japanse framebouwer Miyata en zo ontstond de dubbele naam Koga-Miyata. Door deze buitenlands klinkende naam hebben veel mensen nog altijd geen idee dat Koga een oer-Friese onderneming is. De frames komen nu al ruim 20 jaar niet meer bij Miyata vandaan, maar toch is de Miyata-toevoeging tot 2010 aan Koga blijven plakken. Sinds drie jaar heet het merk gewoon weer lekker simpel Koga.

Andries Gaastra verkocht zijn merk in 1992 aan de Atag Holding en verliet het bedrijf. Hij bleef nog wel een tijdje werkzaam als consultant, want zijn hart lag altijd al bij het ontwikkelen van fietsen en niet bij het runnen van een groot bedrijf. In 1998 werd de Atag Holding opgesplitst en werd Koga ondergebracht in de nieuw opgerichte Accell Holding.

Lees meer over Koga’s historie >> hier <<

Op deze website gaat de interesse natuurlijk het meest uit naar Koga’s trekkingfietsen en dan de Signature fietsen in het bijzonder, maar Koga is voornamelijk bekend van zijn successen in de wielersport. Bij binnenkomst zie je bij de receptie dan ook als eerste twee Kimera-racefietsen.

Nadat de vriendelijke receptioniste ons binnen had gelaten, liepen we de trap op richting de showroom alwaar ik een fiets zag staan die ik nog goed kende uit de tijd dat ik bij Spyker werkte; de Spyker-Koga Aeroblade. Deze titanium sportfiets met glasvezel componenten, in de wielen ingebouwde Rohloff-naaf en met ‘quilted leather’ bekleed Brooks zadel was een prestige-project die in een oplage van maximaal vijftig stuks werd verkocht voor een prijs van €8500,-.

De Aeroblade was een naar de smaak van Spyker CEO Victor Muller (over)designed fietsje voor hele rijke mensen die eigenlijk niet of nauwelijks fietsen. Hij is namelijk nogal zwaar… De meeste Aeroblades hangen nu ergens bij verzamelaars aan de muur te pronken, maar ik weet dat er tenminste één sjeik is die deze fiets daadwerkelijk gebruikt. Hij rijdt er rondjes mee door zijn privé dierentuin.

We lopen door naar de showroom waar alle fietsen van Koga opgesteld staan. De Koga-collectie bestaat uit veel racefietsen, nog meer toerfietsen en trekkingfietsen, een drietal mountainbikes en heel veel verschillende E-bikes. De booming E-bike business is voor Koga heel belangrijk. Deze zwaarlijvige accufietsen vormen een groot contrast met de lichtgewicht carbon raspaardjes. Toch bedient Koga hiermee dezelfde trouwe klanten die reeds dertig jaar geleden op een Koga racefiets scheurden en nu relaxed met hun partner op een Koga E-bike door de natuur cruisen.

In de vitrines in de showroom staan tal van bokalen en onderscheidingen van diverse design-awards en fiets-van-het-jaar-verkiezingen te pronken. Koga heeft nogal wat ‘Red Dot’ design-awards toegekend gekregen. Diverse trekkingfietsen werden door vak- en publieksjuries gelouwerd. Zoals de bijzondere TwinTraveller, een volledig geveerde en vouwbare trekkingtandem, die zowel de Red Dot Award won en in 2000 verkozen werd tot ‘Fiets van het jaar’. Daarnaast ging deze eer een jaar eerder naar de Koga WorldTraveller en in 2012 was de WorldTraveller29 aan de beurt. Dat vond ik overigens wel een fijn fietsje, zoals je in dit testverslag kan lezen.

Achter de Koga TwinTraveller staan de Koga Signature modellen te pronken. De Signature-afdeling werd in 2006 opgericht en bouwt fietsen die je met tal van verschillende onderdelen zelf kunt samenstellen. Van robuuste trekkingfiets tot lichtgewicht racefiets.

Iedere Koga Signature wordt door één speciaal gekwalificeerde monteur met de hand opgebouwd. Binnen de hele assemblage-afdeling zijn er maar een stuk of zes monteurs die aan de Signatures mogen werken. Deze bouwers zijn sinds de overname van Van Nicholas door Koga ook verantwoordelijk voor de assemblage van de titanium Van Nicholas modellen.

Harald troost, de PR-man van Koga, leidt ons verder naar de hal waaraan diverse kantoorkamers en de kantine liggen. Daar staan een paar fietsen die herinneren aan Koga’s rijke sportieve loopbaan. We zien Peter Winnen’s klassieke racefiets en de Olympische baanfiets van Leontien van Moorsel.

Een fiets waarbij ik wat langer bleef staan kijken was de intensief gebruikte WorldTraveller van het eerste type waarmee de Duitse wereldreiziger, schrijver en fotograaf Tilmann Waldthaler alle continenten doorkruiste. Aan de wand erachter hangen een paar prachtige foto’s van het reizende echtpaar Paul Jeurissen en Grace Johnson die op dit moment fulltime de wereld rond fietsen op hun Koga’s Signature WorldTraveller en van wie op deze site al een aantal artikelen zijn verschenen.

De typenaam Traveller gaat inmiddels al 29 jaar mee. In 1984 introduceerde Andries Gaastra zijn eerste echte trekkingfiets, waarvan er in de kantine een origineel exemplaar te bewonderen is. Leuk! Hier werd ik blij van. 🙂

Het is aan de slanke bouw en de diverse onderdelen duidelijk te zien dat deze randonneurfiets direct afstamt van de racefiets, terwijl de meeste trekkingfietsen van tegenwoordig meer overeenkomsten vertonen met de mountainbike.

Veel tijd om van dit stukje historie te genieten had ik helaas niet, want de rondleiding ging verder. Langs de designafdeling, waarvan de deuren strak dicht bleven, gingen we via het magazijn door naar het testlab, alwaar een aantal testbanken de hele dag aan frames staan te trekken en duwen en de duurzaamheid van de frames en diverse onderdelen wordt getest.

Alle trekkende, schuddende en duwende testbanken deden me denken aan de verschillende apparaten die bij de Ikea de hele dag aan kastdeurtjes en keukenlades staan te trekken. Zoals het in de TV-reclame van Ikea luidt: “Mama, mag ik een koekje? Mama, mag ik een koekje? Mama, mag ik een koekje? Mama, mag ik een koekje?”

Op onderstaande foto zie je de meetbank waarop wordt gekeken of een frame voldoende bracketstijfheid heeft om van een Rohloff-naaf met tandriem voorzien te kunnen worden. Daarachter staat een frame heen en weer te schudden met gewichten op de bagagedrager. “Papa, gaan we fietsen? Papa, gaan we fietsen? Papa, gaan we fietsen? Papa, gaan we fietsen?”

In de testbank op de foto hieronder is een frame gespannen waarbij een pneumatische arm flink aan de zitbuis trekt. Het was indrukwekkend om te zien dat niet alleen de zadelpen enkele centimeters naar achteren buigt, maar ook de staande buis en de bovenbuis bijna twee centimeter verbuigen en na het ontspannen van de pneumatische arm steeds weer recht trekken. In gedachte hoor ik de denkbeeldige testrijder onophoudelijk zuchten en zeggen: “Ja schat, ik ga afvallen. Ja schat, ik ga afvallen. Ja schat, ik ga afvallen.”

Verder worden er frames op corrosiebestendigheid getest in een zoutbad en worden diverse onderdelen aan UV-straling blootgesteld om te zien hoe ze zich houden qua kleur en hardheid.

Van het testlab lopen we verder naar de assemblageafdeling waar het hele proces begint met het spaken van de wielen. Koga maakt veel gebruik van sociale werkplaats medewerkers die juist op de wielenafdeling goed op hun plaats zijn. Zij functioneren het beste met regelmaat en bij het uitvoeren van repeterende handelingen.

Het in de naven steken van de spaken en deze volgens een bepaald patroon in de velg vlechten is handwerk en daarna neemt een robot het over. Deze spant volledig automatisch alle spaken aan totdat de wielen recht zijn. Dit gaat vliegensvlug en het apparaat rolt het ene wiel na het andere richting de persoon die de banden erom legt. In dit geval waren de wielen voor de 29er mountainbikes aan de beurt.

Verderop staan stellingen met tientallen voor-geassembleerde sturen met remhendels, shifters en handvatten en zadelpennen met zadels klaar om naar de assemblage-afdeling gereden te worden. Het bouwproces van de fietsen uit de standaard collectie is zo ver mogelijk gestandaardiseerd, zodat de monteurs de fietsen in rap tempo op kunnen bouwen. De frames worden gelast en gelakt in het Verre Oosten.

Koga schermt nog altijd met de term “handbuilt”, maar toch kunnen ze er niet onderuit om voor bepaalde modellen een vorm van lopende band toe te passen. Alle fietsen van alle fabrikanten ter wereld worden met de hand opgebouwd, maar wanneer mag het echt “handbuilt” heten en wanneer is het serieproductie? Op de onderstaande foto’s worden frames van E-bikes gedeeltelijk voorzien van een aantal onderdelen. Logisch, want een complex product als een E-bike verdient een andere benadering dan een normale fiets. Handbuilt of niet… Als het maar goed gebeurt.

De fietsen die wèl per stuk door één monteur geassembleerd worden zijn die van de Signature-afdeling. Iedere fiets begint met een samenstellingslijst die de klant met hulp van de dealer opstelt en alle gekozen onderdelen worden in een krat verzameld.

De frames worden vooraf voorzien van balhoofdlagers en de juiste voorvorken en gaan door naar de overzichtelijk ingerichte werkplek van een Signature-monteur. Het frame wordt in het midden opgehangen zodat de monteur er omheen kan lopen en de benodigde onderdelen worden op het juiste moment aangeleverd.

Martin, je fiets is bijna klaar!

Tussen de bestelling van een Koga Signature en aflevering door de dealer zit ongeveer 3 weken.

Tot slot gaan alle fietsen door de handen van een aantal kwaliteitscontroleurs. Zij checken of alle systemen werken, wikkelen de fiets in plastic en draaien de sturen een kwartslag zodat ze in de doos passen. Dit gebeurt niet steekproefsgewijs, maar echt iedere fiets wordt door deze mannen en/of vrouwen gecontroleerd voordat deze naar de winkel gezonden wordt.

Koga is bijzonder trots op deze 100% kwaliteitscontrole.